Soruşturma aşamasında avukatların dosya içeriği incelemesi

1
/8
T.C.
HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU
Sayı
: 87742275
–
659
–
0289
–
2012/658/57864
09/12/2013
Konu
: Soruşturma aşamasında avukatların
dosya içeriği incelemesi
…. CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞINA
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununa göre Cumhuriyet
başsavcılığı tarafından
yürütülen soruşturmalarda; şüphelinin müdafisi, mağdur veya şikâyetçinin ise vekili
olabilmek için dosya içeriğini incelemek isteyen avukatların taleplerinin soruşturmanın
gizliliği, masumiyet karinesi ve lekelenmeme hakkı ilkeleri
belirtilerek reddedildiği,
avukatların kendilerine başvuran şüphelilerin müdafiliğini, mağdur ya da şikâyetçilerin ise
vekilliğini üstlenebilmeleri için sadece bu kişilerin anlatımları ile yetinmeyip dosya
içeriklerini inceleyerek müdafi ya da vekil olup
olmayacaklarını değerlendirmelerinin bir
zorunluluk olarak ortaya çıktığı ve savunma hakkı açısından bu durumun önem arz ettiği,
mevcut yasal düzenlemelerde belirtilen “
müdafi
” ve “
vekil
” ifadelerinin yüksek mahkemeler
tarafından da bu sıfatların kazanılma
sı halinde dosya içeriğinin incelenmesi ve belge
alınmasının mümkün olabileceği şeklinde yorumlandığı, oysa avukatların sebep ve gerekçe ile
şüpheli ya da mağdur ve şikâyetçiden hangisi için inceleme yapmaya gereksinim duyduğunu
dilekçesinde açık bir şekil
de belirtmek suretiyle kısıtlama kararı alınmayan soruşturma
dosyalarını incelemesinin ilgili Cumhuriyet savcısının havalesi ve bu dilekçelerin denetime
imkân sağlayacak biçimde dosyasında ve UYAP’ta muhafaza edilerek mümkün olabileceği
Kurulumuza intikal
eden bilgilerden anlaşılmıştır.
Bu bakımdan, konuya ilişkin öncelikle ilgili mevzuat hükümleri, yargı kararları ve
uygulama açısından savunma hakkı ile mevzuatın bu konuda tanımış olduğu yetkinin
çerçevesinin belirlenmesi, kısıtlama kararı bulunmayan dosy
alar bakımından avukatların olası
müvekkilleriyle ilişkilerinin tesis edilebilmesi için ihtiyaç duydukları belgelerin incelenmesi
için dengeli ve orantılı bir çözüme ulaşılması bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır.
A
–
Mevzuat Hükümleri
Bilindiği üz
ere, 2709 sayılı Anayasa’nın 38’inci maddesinin dördüncü fıkrasında;
“
Suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar, kimse suçlu sayılamaz
”,
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin “Adil yargılanma hakkı” kenar başlıklı 6’ncı
maddesinin ikinci fıkrası: “
Bir suç ile it
ham edilen herkes, suçluluğu yasal olarak sabit
oluncaya kadar suçsuz sayılır
”,
2
/8
04/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun “Tanımlar” başlıklı
2’nci maddesinde “
Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Şüpheli: Soruşturma evresinde, suç şüphesi
altında bulunan kişiyi,
b) Müdafii: Şüpheli veya sanığın ceza muhakemesinde savunmasını yapan avukatı,
c) Vekil: Katılan, suçtan zarar gören veya malen sorumlu kişiyi ceza muhakemesinde
temsil eden avukatı,
d) Soruşturma: Kanuna göre yetkili mercilerce su
ç şüphesinin öğrenilmesinden
iddianamenin kabulüne kadar geçen evreyi,
e) Kovuşturma: İddianamenin kabulüyle başlayıp, hükmün kesinleşmesine kadar
geçen evreyi,
f) Malen sorumlu: Yargılama konusu işin hükme bağlanması ve bunun
kesinleşmesinden sonra, madd
i ve mali sorumluluk taşıyarak hükmün sonuçlarından
etkilenecek veya bunlara katlanacak kişiyi, ifade eder.”,
“Müdafiin dosyayı inceleme yetkisi” kenar başlıklı 153‘üncü maddesinde; “(1)
Müdafi, soruşturma evresinde dosya içeriğini inceleyebilir ve istedi
ği belgelerin bir örneğini
harçsız olarak alabilir.
(2) Müdafiin dosya içeriğini incelemesi veya belgelerden örnek alması,
soruşturmanın amacını tehlikeye düşürebilecek ise, Cumhuriyet savcısının istemi üzerine, sulh
ceza hâkiminin kararıyla bu yetkisi k
ısıtlanabilir.
(3) Yakalanan kişinin veya şüphelinin ifadesini içeren tutanak ile bilirkişi raporları ve
adı geçenlerin hazır bulunmaya yetkili oldukları diğer adlî işlemlere ilişkin tutanaklar
hakkında, ikinci fıkra hükmü uygulanmaz.
(4) Müdafi, iddiana
menin mahkeme tarafından kabul edildiği tarihten itibaren dosya
içeriğini ve muhafaza altına alınmış delilleri inceleyebilir; bütün tutanak ve belgelerin
örneklerini harçsız olarak alabilir.
(5) Bu Maddenin içerdiği haklardan suçtan zarar görenin vekili de
yararlanır
.”,
“
Soruşturmanın gizliliği
” kenar başlıklı 157’nci maddesinde;
“(1) Kanunun başka
hüküm koyduğu hâller saklı kalmak ve savunma haklarına zarar vermemek koşuluyla
soruşturma evresindeki usul işlemleri gizlidir.
”,
19/03/1969 tarihli ve 1136 sayı
lı Avukatlık Kanunu’nun;
“
Avukatlığın amacı
” kenar başlıklı 2’nci maddesinin üçüncü fıkrasında; “
Yargı
organları, emniyet makamları, diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi
teşebbüsleri, özel ve kamuya ait bankalar, noterler, sigorta şirketleri v
e vakıflar avukatlara
görevlerinin yerine getirilmesinde yardımcı olmak zorundadır. Kanunlarındaki özel hükümler
saklı kalmak kaydıyla, bu kurumlar avukatın gerek duyduğu bilgi ve belgeleri incelemesine
sunmakla yükümlüdür. Bu belgelerden örnek alınması ve
kâletname ibrazına bağlıdır.
”
“
İşlerin stajyer veya sekreterle takibi, dava dosyalarının incelenmesi ve dosyadan
örnek alma
” kenar başlıklı 46’ncı maddesinde; “
Avukat, işlerini kendi sorumluluğu altındaki
stajyeri veya yanında çalışan sekreteri eliyle de t
akip ettirebilir, fotokopi veya benzeri
yollarla örnek aldırabilir. Avukatın onanmasını istemediği örnekler harca tabi değildir.
Avukat veya stajyer, vekâletname olmaksızın dava ve takip dosyalarını inceleyebilir.
Bu inceleme isteğinin ilgililerce yerine g
etirilmesi zorunludur.
Vekâletname ibraz etmeyen
avukata dosyadaki kâğıt veya belgelerin örneği veya fotokopisi
verilmez
.”,
3
/8
06/08/2013 tarihli ve 28730 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
Cumhuriyet Başsavcılıkları ile Adli Yargı İlk Derece
Ceza Mahkemeleri Yazı İşleri
Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğinin “
Soruşturma evrakının incelenmesi ve
örnek alınması
” kenar başlıklı 54’üncü maddesinde;
“(1) Kanunun başka hüküm koyduğu
hâller saklı kalmak ve savunma haklarına zarar vermemek
şartıyla soruşturma evresindeki
usul işlemleri gizlidir.
(2) Şüpheli ve müdafii soruşturma evresinde dosya içeriğini inceleyebilir ve istediği
belgelerin bir örneğini fizikî ya da elektronik ortamda harçsız olarak alabilir.
(3) Şüpheli ve müdafiin
dosya içeriğini incelemesi veya belgelerden örnek almasına
ilişkin yetkisi, soruşturmanın amacını tehlikeye düşürebilecek ise Cumhuriyet savcısının
istemi ve ilgili hâkimin kararıyla kısıtlanabilir.
(4) Yakalanan kişinin veya şüphelinin ifadesini içeren t
utanak ile bilirkişi raporları ve
adı geçenlerin hazır bulunmaya yetkili oldukları diğer adlî işlemlere ilişkin tutanaklar
hakkında üçüncü fıkra hükmü uygulanmaz.
(5) Bu maddenin içerdiği haklardan mağdur, şikâyetçi, suçtan zarar gören ve vekilleri
de yara
rlanır.
(6) İncelemenin yapıldığına ya da belge örneği alındığına dair düzenlenen dosya
inceleme veya belge örneği alma tutanağı, dosyayı inceleyen ya da belge örneği alan ile
nezaret eden görevli tarafından imzalandıktan sonra taranarak UYAP’a aktarılır.
(7) Soruşturma evrakı soruşturmayı geciktirmemek kaydıyla Cumhuriyet savcısının
belirleyeceği personel huzurunda kalemde veya ön büroda incelenir
.”
Hükümleri bulunmaktadır.
Öte yandan, Kurulumuzun 18/10/2011 tarihli ve (33) No’lu “
Soruşturmanın gizliliği
ve basının bilgilendirilmesi
” konulu Genelgesinin sonuç bölümünde; “
Soruşturmanın gizliliği
ilkesi, kişilik hakları ve masumiyet karinesi ile delillerin güvence altına alınması hususları
göz önünde bulundurularak; Soruşturma evresinde dosya içeriğini incel
eyerek istediği
belgelerin bir örneğini alabilen şüpheli ya da
müdafi
, mağdur ya da şikâyetçi ile suçtan zarar
gören ve vekillerinin gizli kalması gereken hususları açıklamamaları yönünde uyarılması
…”
konularında gerekli dikkat ve özenin gösterilmesi gerek
tiği ifade edilmiştir.
B
–
Yargı Kararları
Konuya ilişkin olarak Yargıtay 10. Ceza Dairesinin 21/11/2011 tarihli ve 2011/9206
Esas, 2011/57200 Karar sayılı Kararında; “
İlgili mevzuatımız gereğince genel olarak
soruşturma evresinin gizli olduğu, şüpheli
müdafi
ya da katılan, suçtan zarar gören veya
malen sorumlu kişi vekili olan avukatın soruşturmanın amacını tehlikeye düşürmemek
kaydıyla soruşturma evrakını inceleyebileceği, ancak bunun için de avukatın
müdafi
veya
vekil olduğuna dair görevlendirme yazıs
ı veya vekaletname ibraz etmesi gerektiği,
vekaletname ya da görevlendirme yazısı olmadan sadece mahkemelerdeki dava dosyaları ile
icra dairelerindeki takip dosyalarının incelenebileceği, soruşturma dosyalarının ise
incelenemeyeceği
”,
Yargıtay 15. Ceza Dai
resinin 25/10/2011 tarihli ve 2011/10088 Esas, 2011/5760 Karar
sayılı ve 25/02/2013 tarihli ve 2013/2162 Esas, 2013/3283 Karar sayılı kararlarında; “
Genel
olarak soruşturma evresinin gizli olduğu, şüpheli
müdafi
ya da katılan, suçtan zarar gören
veya malen
sorumlu kişi vekili olan avukatın soruşturmanın amacını tehlikeye düşürmemek
kaydıyla soruşturma evrakını inceleyebileceği, ancak bunun için de avukatın
müdafi
veya
4
/8
vekil olduğuna dair görevlendirme yazısı veya vekaletname ibraz etmesi gerektiği,
vekaletn
ame ya da görevlendirme yazısı olmadan sadece mahkemelerdeki dava dosyaları ile
icra dairelerindeki takip dosyalarının incelenebileceği
” hususu açıkça belirtilmiştir.
Öte yandan, mülga Cumhuriyet Başsavcılıkları ile Adli Yargı İlk Derece Ceza
Mahkemeleri K
alem Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğin 45’inci maddesinin
ikinci ve üçüncü fıkralarında yer alan, “
Soruşturmanın amacını tehlikeye düşürmemek
kaydıyla
” ile “
Görevlendirme belgesi veya vekaletname ibraz ederek
” ibareleri ve anılan
maddenin beşin
ci fıkrasının hukuka aykırı olduğu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun
153’üncü maddesindeki hükme, anılan Yönetmelikle kısıtlama getirildiği, müdafiin bilgilere
ulaşmasının zorlaştırıldığı ileri sürülerek açılan iptal davasında Danıştay 10. Dairesinin
22/05/2008 tarihli ve 2005/5971 Esas, 2008/3448 Karar sayılı ilâmında özetle; “Kural olarak
soruşturma aşamasındaki usul işlemlerinin gizli olduğu, soruşturma evresinde dosyayı
incelemek ve içerisinden örnek almak isteyen müdafi, mağdur veya şikayetçi vek
ilinin
soruşturmanın amacını tehlikeye düşürmemek kaydıyla dosya ile ilgisini belgelemek amacıyla
görevlendirme yazısı veya vekaletname ibraz ederek soruşturma evrakının içeriği ile el
konulan ve muhafazaya alınan eşyayı inceleyebileceği, dilekçeyle müraca
atı halinde ise
istediği belgelerin bir örneğini harçsız olarak alabileceği” şeklinde uygulama örnekleri
bulunmaktadır.
C
–
Soruşturmanın Gizliliği ve Masumiyet Karinesi Açısından Değerlendirme
Soruşturma evresinin gizliliği, ceza adaletinin doğruluk, dür
üstlük ve gerçeğe ulaşma
ilkelerinin gerçekleştirilmesi için bir zorunluluktur.
Gizlilik, soruşturma işlemlerinde ilgililerden başka kimsenin hazır bulunamamasını ve
soruşturma evrakının kamuya açık olmamasını ifade etmektedir.
Soruşturma evresinde yapıl
an işlemlerin tutanağa geçirilmesi hâlinde, dosyadan bu
tutanakların alınması ve okunması, dosyanın gizliliğiyle ilgili olup ayrı kurallara bağlanmıştır.
Bu bağlamda, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin “
Adil yargılanma hakkı
” kenar
başlıklı 6’ncı maddes
inin ikinci fıkrası ile 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti
Anayasası’nın
38’inci
maddesinin dördüncü fıkrasına göre, suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar herkesin
masum sayılacağı ifade edilmiştir.
Avukatlık Kanunu’nun 46’ncı maddesindeki düzenlemenin ise d
oktrinde; genel
nitelikte olduğu için, soruşturma evresindeki özel düzenlemelerin saklı olduğu belirtilmiş, bu
sebeple soruşturmanın gizliliği ilkesinin, sanığın lekelenmeme hakkı gibi üstün menfaatlerini
koruması sebebiyle bunun getirdiği özel kuralların
önceliği olduğu vurgulanmıştır.
Bu doğrultuda, kişilerin lekelenmeme hakkı bulunduğundan avukatların dosya
inceleme yetkisinin makul bir gerekçesinin olması gerektiği açıktır. Zira herhangi bir dayanak
olmaksızın soruşturma dosyasını inceleme talep eden tü
m avukatlara verilmesi telafisi
mümkün olmayacak bir kısım zararlara yol açabilecektir.
Ayrıca, bu şekilde her avukatın sebep ve gerekçe göstermeksizin soyut bir talep ile her
istediği soruşturma dosyasını incelemesi halinde, özel hayata ilişkin bilgiler
ve kişisel veriler
şüphelinin aleyhine kullanılabileceği gibi soruşturmanın amacını ve muhafaza altına alınmış
delilleri tehlikeye düşürebilecektir.
Yine, örgütlü suçlarla ilgili yapılan nitelikli soruşturma dosyalarında henüz kısıtlama
kararı alınmasının
değerlendirme aşamasında olduğu durumlarda, ilgili ya da ilgisiz
avukatların dosya inceleme talepleri, anılan soruşturmayı kısa sürede ve eksiksiz bir şekilde
5
/8
tamamlama, delilleri güvence altına alma ve dava açma görevi bulunan Cumhuriyet
savcılarının gör
evlerinin ifasını da aksatabilecektir. Buna bağlı olarak da, soruşturmaların
makul sürede yapılamamasına ve nihayetinde adil yargılanma hakkının ihlal edilmesine de
sebebiyet verebilecektir.
Dolayısıyla dosyayı inceleme talebinde bulunan avukatın müdafi v
eya vekil olduğuna
dair görevlendirme yazısı, ya da avukatların sebep ve gerekçe ile şüpheli ya da mağdur ve
şikâyetçiden hangisi için inceleme yapmaya gereksinim duyduğunu dilekçesinde açık bir
şekilde belirtmek suretiyle kısıtlama kararı alınmayan soruşt
urma dosyalarını incelemesi için
ilgili Cumhuriyet savcısının havalesi ve bu dilekçelerin denetime imkân sağlayacak biçimde
dosyasında ve UYAP’ta muhafaza edilmek kaydıyla avukatlar ile soruşturma dosyasındaki
taraflar arasındaki hukuki ilişkinin ortaya ko
yulmasının bir ispat aracı olarak da şüpheli lehine
bir teminat olacağı açıktır.
D
–
Henüz “
müdafi
” ya da “
vekil
” sıfatı almamış avukatların müvekkilleri ile ilişki
kurabilmeleri şüpheli, mağdur veya
şikâyetçinin
haklarını savunabilmeleri için
soruşturma dosyasını incelemeye ihtiyaç duymaları
Avukatlar; kendilerine başvuran şüphelilerin müdafiliğini, mağdur ya da şikâyetçilerin
ise vekilliğini üstlenebilmeleri için sadece bu kişilerin anlatımları ile yetinmeyip şü
pheli,
mağdur, şikâyetçi ve suçtan zarar görenden aldıkları sözlü irade veya yazılı beyan ya da
talepname ile doğrudan ilgili soruşturma dosyasını inceleme ve sonrasında yapacakları
değerlendirme neticesinde vekâletname düzenleme konusunda karar verme ihti
yacı
duyabilmektedir.
Ancak henüz bu aşamada yukarıda belirtilen mevcut yasal düzenlemeler ile yüksek
mahkeme kararlarında belirtilen “müdafi” ve “vekil” sıfatlarını henüz kazanmadıkları açıktır.
Cumhuriyet Başsavcılıkları ile Adli Yargı İlk Derece Ceza
Mahkemeleri Yazı İşleri
Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğin “
Soruşturma evrakının incelenmesi ve örnek
alınması
”
kenar başlıklı 54’üncü maddesinin ikinci ve beşinci fıkrası uyarınca şüpheli,
mağdur, şikâyetçi ve suçtan zarar görenin soruşturma
evresinde dosya içeriğini
inceleyebilmesi ve istediği belgelerin bir örneğini fizikî ya da elektronik ortamda harçsız
olarak alabilmesi karşısında, avukatların kendisine müracaat eden şüpheli, mağdur, şikâyetçi
ve suçtan zarar görenden soruşturma belgeleri
nin bir örneğinin getirmesini istemesi mümkün
ise de hayatın olağan akışı içerisinde pratikte her zaman bu yöntem uygulanamamaktadır.
Bu durumda soruşturma dosyasının incelenebilmesi ve suret alınabilmesi, ancak
şüpheli, mağdur, şikâyetçi ve suçtan zarar
görenden birisinin avukata müracaatı ve doğrudan
vekâletname düzenlenmesi ile mümkün olabilecektir.
Bununla beraber avukatların sebep ve gerekçe ile şüpheli ya da mağdur ve
şikâyetçiden hangisi için inceleme yapmaya gereksinim duyduğunu dilekçesinde açık
bir
şekilde belirtmeleri, kısıtlama kararı alınmayan soruşturma dosyalarını incelemesi için ilgili
Cumhuriyet savcısının havalesi ve bu dilekçelerin denetime imkân sağlayacak biçimde
dosyasında ve UYAP’ta muhafaza edilmesi bir zorunluluktur.
Ayrıca, ince
lemenin yapıldığına dair düzenlenen dosya inceleme tutanağı, dosyayı
inceleyen ile nezaret eden görevli tarafından imzalandıktan sonra taranarak UYAP’a
aktarılmalı; soruşturma evrakı soruşturmayı geciktirmemek kaydıyla Cumhuriyet savcısının
belirleyeceği p
ersonel huzurunda kalemde veya ön büroda incelenmelidir.
6
/8
Bu konuda diğer önemli bir husus da savcılıkça haklarında soruşturma yürütülen
şüphelilerin, kendileri, kanunî temsilcileri, vekil ya da müdafileri tarafından Ulusal Yargı Ağı
Bilişim Sistemine kayı
tlı olan soruşturmalar bakımından mevcut bu soruşturmaların devamı
sırasında kalem hizmetlerinin yürütüldüğü genel soruşturma bürosuna müracaat edilerek
evrak, sayı ve safahatı ile ilgili yoğun şekilde yapılan taleplerin karşılanmasında ortaya çıkan
sorunl
ardır.
UYAP ekranında, haklarında soruşturma yapılan şüphelilerin açık kimlik bilgileri,
soruşturma evrakının numarası, hangi suçtan soruşturma yapıldığı veya muktezaya bağlanan
evrakın akıbeti ile ilgili bilgiler yer almaktadır.
Vekâletname veya görevle
ndirme belgesi olmaksızın UYAP ekranından sorgulama
yapılarak bu sonuçların yetkisiz kişilerin eline geçmesine neden oldukları iddiası ile savcılık
esas masası görevlileri hakkında soruşturma yapılabilmektedir.
Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sisteminde kayıtlı
belirli bir soruşturmaya ilişkin bilgilerin
verilmesinin;
a) 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile ilgili Yönetmelik hükümlerine göre
değerlendirilmesi gereken bir talep olarak görülüp görülemeyeceği,
b) Bilgi edinme hakkı kapsamında karşılanıp karşılana
mayacağı,
c) Görevlendirme yazısı ya da vekâletname ibraz edemeyen müdafi ya da vekiller
açısından mümkün olup olmayacağı,
tereddüt edilen konu başlıklarından bazılarını oluşturmaktadır.
4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nun; “Bilgi edinme hakkı”
başlıklı 4’üncü
maddesinde;
“
Herkes bilgi edinme hakkına sahiptir.
Türkiye’de ikamet eden yabancılar ile Türkiye’de faaliyette bulunan yabancı tüzel
kişiler, isteyecekleri bilgi kendileriyle ve faaliyet alanlarıyla ilgili olmak kaydıyla ve
karşılıklılık il
kesi çerçevesinde, bu Kanun hükümlerinden yararlanırlar.
Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerden doğan hak ve yükümlülükler
saklıdır
.”,
“
Adli soruşturma ve kovuşturmaya ilişkin bilgi veya belgeler
” başlıklı 20’nci
maddesinde;
“
Açıklanması veya
zamanından önce açıklanması halinde;
a) Suç işlenmesine yol açacak,
b) Suçların önlenmesi ve soruşturulması ya da suçluların kanuni yollarla yakalanıp
kovuşturulmasını tehlikeye düşürecek,
c) Yargılama görevinin gereğince yerine getirilmesini engelleyecek
,
d) Hakkında dava açılmış bir kişinin adil yargılanma hakkını ihlal edecek,
Nitelikteki bilgi veya belgeler, bu Kanun kapsamı dışındadır.
04/04/1929 tarihli ve 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu, 18/06/1927
tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhak
emeleri Kanunu, 06/01/1982 tarihli ve 2577 sayılı
İdari Yargılama Usulü Kanunu ve diğer özel kanun hükümleri saklıdır
.”,
Hükümleri bulunmaktadır.
Görüldüğü üzere, soruşturmanın devamı sırasında UYAP Sistemine kayıtlı soruşturma
evrakına ilişkin olarak num
ara, safahat veya başka taleplerin 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı
7
/8
Kanunu’nun 20’nci maddesinin b, c ve son bentleri uyarınca anılan Kanun kapsamında
değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Buna göre, UYAP ekranında soruşturma yapılan kişilerin açık kim
likleri ile
soruşturmaların hangi suçtan ya da suçlardan yapıldığına ilişkin bilgilerin verilmesi
konusunda Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre soruşturmanın gizliliğine halel
gelmesinin önlenmesi açısından anılan Kanunun 157’nci maddesindeki hükümlere
riayet
edilmesi, ayrıca Cumhuriyet savcısının soruşturma evrakı hakkında kısıtlama kararı aldığı
dosyalar bakımından bu duruma uygun hareket edilmesi, soruşturma evrakından bilgi ve
belge taleplerinin mutlak surette Ceza Muhakemesi Kanunu ile ilgili Yönet
melik hükümlerine
göre değerlendirilmesi bir zorunluluktur.
E
–
Sonuç
Yukarıda yapılan açıklamalar karşısında avukatların kendilerine müracaat eden
şüpheli, mağdur, şikâyetçi ve suçtan zarar görenin müdafi ya da vekilliklerini alabilmeleri ile
onlarla vekâ
let ilişkisi kurabilmelerine kolaylık ve imkân sağlanabilmesi bakımından;
1
–
Öncelikle avukatların vekâlet ilişkisinin tesisi bakımından Cumhuriyet
Başsavcılıkları ile Adli Yargı İlk Derece Ceza Mahkemeleri Yazı İşleri Hizmetlerinin
Yürütülmesine Dair Yön
etmeliğin “Soruşturma evrakının incelenmesi ve örnek alınması”
kenar başlıklı 54’üncü maddesinin ikinci ve beşinci fıkrası uyarınca şüpheli, mağdur,
şikâyetçi ve suçtan zarar görenin soruşturma evresinde dosya içeriğini inceleyebilmesi ve
istediği belgeler
in bir örneğini fizikî ya da elektronik ortamda harçsız olarak alabilmesi
karşısında, avukatların şüpheli, mağdur, şikâyetçi ve suçtan zarar görenden soruşturma
belgelerinin bir örneğinin getirmesini istemesi suretiyle işlem yapılması,
2
–
Hayatın olağan
akışı içerisinde pratikte her zaman bu durumun mümkün olamaması
ve avukatların şüpheli, mağdur, şikâyetçi ve suçtan zarar görenden aldıkları sözlü irade veya
yazılı beyan veya talepname (Talepname; şüpheli, mağdur, şikâyetçi ve suçtan zarar
görenlerin ya d
a bu kişilerden birinin tutuklu olması veya bu ve benzeri bir hal sebebiyle
avukata başvuramaması durumunda 3. dereceye kadar
–
dâhil
–
yakınlarının beyanlarını içeren
vekâlet ilişkisinin tesisinden önce avukata başvurduklarını gösteren belgedir.) ile doğrud
an
ilgili soruşturma dosyasını inceleme ve sonrasında yapacakları değerlendirme neticesinde
vekâletname düzenleme konusunda karar verme ihtiyacı duymaları halinde;
a
–
Sebep ve gerekçe ile şüpheli ya da mağdur ve şikâyetçiden hangisi için inceleme
yapmaya
gereksinim duyduğunu dilekçesinde veya talepnamesinde açık bir şekilde
belirtmeleri ve bu belgeye Cumhuriyet savcısının havalesi ile soruşturmayı geciktirmemek
kaydıyla evrakın Cumhuriyet savcısının belirleyeceği personel huzurunda kalemde veya ön
büroda i
ncelenmesi,
b
–
İncelemenin yapıldığına dair düzenlenen dosya inceleme tutanağının, dosyayı
inceleyen ile nezaret eden görevli tarafından imzalandıktan sonra taranarak UYAP’a
aktarılması,
c
–
Bu dilekçelerin ve inceleme tutanağının denetime imkân sağlayaca
k biçimde
dosyasında ve UYAP’ta muhafaza edilmesi,
3
–
UYAP Sisteminde kayıtlı belirli bir soruşturmaya ilişkin olup, doğrudan esası
ilgilendirmeyen ve gizlilik ilkesinin ihlali ya da kişisel verilerin korunması kapsamında
8
/8
değerlendirilmeyen “
soruşturmanı
n; açıldığı tarih ve numarası ile görevli Cumhuriyet savcısı
ve soruşturmanın devam edip etmediği, soruşturma tamamlanmış ise bu konuya ilişkin olarak,
düzenlenen kovuşturmaya yer olmadığına dair karar ya da iddianamenin tarih ve sayısı ile
açılan davanın
görüleceği mahkeme bilgilerinin
” dilekçe ile talep hâlinde Cumhuriyet
savcısının uygun görmesi üzerine verilmesi,
gerektiği düşünülmektedir.
Bilgi edinilmesiyle keyfiyetin yargı çevrenizdeki Cumhuriyet başsavcılıkları ile
merkezdeki Cumhuriyet savcılarına
bildirilmesini rica ederim.
İbrahim OKUR
Başkanvekili V.
KAYNAK;http://www.hsyk.gov.tr/Mevzuat/Duyurular/sorusturma-asamasinda-avukat-dosya-incl.pdf